Köpek Isırıklarına Dikkat

Özellikle başıboş köpeklerle oluşan ısırıklar, köpeklerin aşısız olma ihtimali nedeni ile tehlikeli olabilir. Büyük şehirlerde sokak hayvanları ara ara toplanıp aşılanıyor olsa da ısırılma esnasında köpeğin kuduz açısından aşılı olup olmadığı pek bilinemez.
Köpeklerin yabani hayvanlarla ve birbirleri ile temas etmesi nedeniyle kuduz virüsünü almaları mümkündür. Evcil hayvanlar kuduz aşısı olmamış ise diğer hayvanlarla temas olduğunda aynı riski taşıyabilir. Çakal, kurt, rakun, kokarca tilki, yarasa gibi yabani hayvanların ısırmalarında ise her zaman yüksek kuduz riski mevcuttur. Köpekler dışında insanların birlikte yaşadığı evcil hayvanlar olan kedi, at, koyun, inek gibi memeliler de yabani hayvan veya kuduz olan hayvanla teması olduğunda kuduz olabilir.
İster yabani hayvan, ister şehirde dolaşan başıboş köpekler tarafından olsun ısırılma ve salyaya yakın temas durumunda dikkat edilmesi ve bilinmesi gereken  bazı önemli noktalar vardır:
Kuduz(Rabies) virüsü ülkemizde yabani hayvanlarda endemik olarak bulunur, (az da olsa taşınmaktadır) memeli hayvanlara ve insanlara ısırık ve hasarlı cilde, mukozaya salya bulaşması ile geçebilir. Kuduz, virüsün alındığı noktada çoğalarak bir süre ilerler(inkübasyon), yerleştiği canlının merkezi sinir sitemini etkiler ve ağır bir ensefalit tablosu oluşturur. Hastalığın belirtileri ortaya çıktığında hemen hemen her zaman, hem hayvanlar hem insanlar için ölümcüldür. Kuduz dünyada %40 ı çocuk olmak üzere günde 160 kişinin ölümüne neden olmaktadır.  Ülkemizde olduğu gibi tahmini 150’den fazla ülkede endemiktir ve tıbbi imkanların az olduğu ülkelerde insanları daha çok tehdit etmektedir. Ülkemizde yeterli aşılama ve korunma önlemleri altyapısı Sağlık Bakanlığı tarafından oluşturulmuştur. Ancak tıbbi müdahalenin zamanında ve doğru yapılabilmesi için uygun sağlık kuruluşlarına müracaat ve aşıların tamamlanması çok önemlidir.
Kuduz; evcil hayvanlara, hastalığı taşıyan hayvanlarla temas yoluyla, insanlara ise kuduzlu bir hayvan ile temas veya kontamine olmuş evcil hayvanlardan bulaşabilir.
Bu temasta ciltte ısırık veya salyanın açık bir bölgeye temas etmesi söz konusu ise en kısa sürede ilgili bölge tazyikli su ve sabun ile köpürtülerek yıkanılmalıdır. Bu yıkama işlemi bölgedeki virüs miktarını azaltır ve ihmal edilmemesi gereken bir işlemdir.
Aşı ve ımmunglobulin ( bağışık serum) uygulanması için yaranın değerlendirilmesi gerektiğinden en kısa sürede kuduz aşılaması yapan merkezlerden birine gidilerek bir sağlık profesyoneli tarafından ısırığın/ temasın değerlendirilmesi sağlanmalıdır.  Erken müdahale önemli olduğundan mutlaka ilk 24 saat içinde aşı ve bağışık serum uygulaması yapabilen bir sağlık merkezine başvurulmalıdır.
Kuduz riskli temas sonrası aşı sayısı yaranın ve ısıran köpeğin özelliğine göre, kişinin daha önce aşılı olup olmamasına göre değişebilir. Bu bilgiler ilgili merkezde sorularak kayıt altına alınır. Önerilen aşı şemasının tamamlanması gerekir. 0,3,7,14-28 günlerde veya 0,7,21 günlerde dört dozluk aşılardan biri veya hasta özelliklerine göre başka bir şema uygulanabilir.  Yara derin ve temas yüksek riskli ise yara çevresine bağışık serum ve tetanoz bağışıklığına göre kişiye tetanoz aşısı da yapılır. Kozmetik olarak çok gerekli olmadıkça veya ısırık derin değil ise sütur(dikiş) atmamak tercih edilir. Ancak ihtiyaç olduğunda yara çevresine uygulanacak kuduz ımmunglobulini ( bağışık serum) sonrası dikiş atılabilir.
Mümkün ise ısıran hayvan ile ilgili bilgiler elde edilmeye veya gözetim altına alınmaya çalışılır. Bu, takip eden günlerde hayvanın ölmesi durumunda incelenmesini, yaşarsa aşının kesilmesini sağlar.
Isırıklar ayrıca hayvanların ağızlarında bulunan bakteriler ve oluşan doku zedelenmesi ile cilt ve cilt altı enfeksiyon için oldukça uygun bir yaralanmadır. Bu nedenle mutlaka doktor tarafından reçete edilen antibiyotikler önerilen süre ve dozda kullanılmalıdır. Derin yaralarda antiseptik temizlik, pansuman bakımı ihmal edilmemelidir.
Sonuç olarak köpek ısırıkları ve kuduz riski taşıyan memeli hayvan ısırıkları başına gelenler için oldukça önemli ve tedirgin edici bir durumdur. En kısa sürede yara yıkanmalı ve bir sağlık kuruluşuna müracaat edilmelidir.
Sadık ve sevimli dostlarımızın sağlığını korumak için onları da aşılamak ve yabani hayvanlardan uzak kalmalarını sağlamak riski azaltabilir. Yabani hayvanlarla sık temas riski olan seyyah ve veterinerler için en iyi seçenek ise temas etmeden önce kuduz aşılaması ile kendini korumaktır.
Sağlıklı günler temennisiyle.