İş yerinde sürekli takdir bekleyen, eleştiriye tahammül göstermeyen, başarıları sahiplenip hataları çalışanlara yükleyen yöneticiler… Uzmanlara göre bu tablo, narsistik özelliklerin baskın olduğu yönetim tarzına işaret edebilir. Bilimsel araştırmalar, narsist yöneticilerle çalışan ekiplerde tükenmişlik, kaygı ve işten ayrılma niyetinin daha yüksek olduğunu gösteriyor.
🔍 Narsist yönetici nasıl anlaşılır?
Uzmanlara göre sık görülen göstergeler şunlar:
• sürekli hayranlık ve onay arama
• empati eksikliği ve başkalarının duygularını küçümseme
• eleştiriye aşırı tepki verme, savunucu ve cezalandırıcı tutum
• başarıları tek başına sahiplenme, ekibin katkısını görünmez kılma
• hatalarda sorumluluğu başkalarına yönlendirme
• kuralları kendisi için esnetme ve ayrıcalık beklentisi
• çalışanları birbirine kıyaslayarak rekabeti körükleme
Uzmanlar, bu özelliklerin hepsinin aynı kişide ve aynı yoğunlukta görülmeyebileceğini; kesin tanının yalnızca klinik değerlendirme ile konulabileceğini vurguluyor.
🛡️ Çalışanlar için korunma önerileri
Ruh sağlığı uzmanlarının önerileri şu başlıklarda toplanıyor:
• sınırlarınızı netleştirin ve yazılı iletişimi tercih edin
• başarı ve görev dağılımlarını belgelerle görünür kılın
• kişisel değil, işle ilgili geri bildirim dilini koruyun
• gereksiz tartışmalara girmekten kaçının, olgulara odaklanın
• güvenilir iş arkadaşlarıyla destek ağı oluşturun
• mümkünse kurum içi destek hatları ve insan kaynaklarını sürece dahil edin
• ruhsal etkilenme artarsa profesyonel psikolojik destek alın
Uzmanlar, “kişiyi değiştirmeye çalışmak yerine, sağlıklı sınırlar koymanın” daha koruyucu olduğuna dikkat çekiyor.
⚠️ Sağlık açısından neden önemli?
Narsistik özelliklerin baskın olduğu iş ortamları; kronik stres, uyku bozuklukları, tükenmişlik sendromu ve depresif belirtilerle ilişkilendiriliyor. Özellikle uzun süreli maruziyetin, çalışanların iş dışı yaşam kalitesini de olumsuz etkileyebildiği belirtiliyor.
⸻
📚 Bilimsel yayınlarda ne söyleniyor?
Bu konuda bulgular şu dergilerde yayımlanan çalışmalarda tartışılıyor:
• Journal of Occupational Health Psychology: narsist liderlikle tükenmişlik ilişkisinin incelendiği araştırmalar
• The Leadership Quarterly: narsistik liderlik ve örgütsel performans ilişkisi
• Journal of Personality Disorders: narsistik özelliklerin klinik ve subklinik düzeyde değerlendirilmesi
• Personality and Individual Differences: iş yaşamında kişilik özelliklerinin etkisine yönelik çalışmalar
Bu yayınlarda vurgulanan ortak nokta, narsist yöneticilerin kısa vadede “yüksek özgüvenli lider” algısı oluşturabilse de uzun vadede ekip dinamiğini zorlayabildiği.
⸻
Bu haber, tıbbi tanı koymak amacıyla değil; farkındalık ve korunma amacıyla hazırlanmıştır. Belirtiler yaşamınızı etkilemeye başladıysa bir ruh sağlığı uzmanından destek almak yararlı olabilir.
