Bilimsel çalışmalar bu yöntemin bazı kişilerde rahatlama sağlayabileceğini gösterse de kesin tedavi olarak görülmüyor.
🌙 Gözleri sağa sola oynatmak uyumayı kolaylaştırır mı?
Uykusuzluk yaşayanların sosyal medyada sıkça paylaştığı yöntemlerden biri, gözleri kapalıyken sağa sola ritmik şekilde hareket ettirmek. Bazı kişiler bu yöntemle daha çabuk uykuya daldığını ifade ediyor. Peki bilim ne söylüyor?
Uzmanlara göre bu teknik, doğrudan “uyutma yöntemi” olarak kabul edilmiyor ancak gevşeme tepkisini artırarak uykuya geçişi kolaylaştırma potansiyeli taşıyabiliyor.
⸻
🔬 Bilimsel arka plan ne diyor?
Bilimsel literatürde, bilateral (iki yönlü) uyarım ve göz hareketlerinin sinir sistemi üzerindeki etkisini inceleyen çalışmalar bulunuyor.
Çalışmalardan bazı başlıklar:
• Sleep Medicine Reviews (2019) derlemesinde, çift yönlü ritmik uyaranların gevşeme ve kaygı düzeyleri üzerindeki etkilerinin araştırıldığı bildirildi
• Journal of Sleep Research (2022) yılında yayımlanan çalışmalarda, göz hareketleri ve uykuya geçiş arasında ilişki olabileceğine dair bulgular paylaşıldı
• EMDR temelli araştırmalarda, göz hareketlerinin sinir sisteminde yatıştırıcı etki oluşturabileceği değerlendirildi
Bu çalışmaların çoğunun sınırlı katılımcı sayısı ve kısa takip süresi olduğu, sonuçların tüm toplum için genellenemeyeceği vurgulanıyor.
⸻
✔️ Olası etki mekanizması nasıl açıklanıyor?
Bilim insanları, ritmik sağ–sol göz hareketlerinin:
• dikkat odağını içsel kaygıdan uzaklaştırabileceğini
• parasempatik sinir sistemini destekleyebileceğini
• gevşeme ve uykuya hazırlık hissini artırabileceğini
belirtiyor. Ancak bu durumun REM uykusunu başlatmakla aynı şey olmadığı özellikle vurgulanıyor.
⸻
⚠️ Kesin tedavi değildir
Uzmanların ortak görüşü:
• bu yöntem bazı kişilerde yardımcı olabilir
• herkes için aynı etkiyi göstermeyebilir
• uykusuzluk tedavisinin yerini tutmaz
Kalıcı uykusuzluk şikayetlerinde, bilişsel davranışçı terapi, yaşam tarzı düzenlemeleri ve altta yatan tıbbi nedenlerin araştırılması temel yaklaşımlar arasında yer alıyor.
⸻
🧪 Evde denenebilir mi?
Denemek isteyenler için önerilen biçim şu şekilde:
• sessiz ve karanlık ortam
• gözler kapalıyken 30–60 saniye hafif sağ–sol hareket
• eş zamanlı yavaş nefes alma
Bu uygulama sırasında baş dönmesi, göz ağrısı veya rahatsızlık gelişirse yöntem bırakılmalı.
⸻
🛑 Şu durumlarda doktora başvurulmalı
• haftalardır süren uykusuzluk
• gece nefes durması, horlama
• gündüz aşırı uyku hali
• eşlik eden depresyon ve yoğun kaygı
⸻
🎯 Sonuç
Gözleri sağa sola oynatmak, bazı kişilerde rahatlama ve uykuya hazırlık hissini artırabilir. Ancak şu anda bu yöntemin uykusuzluk için kesin ve standart bir tedavi olduğu söylenemez. Bilimsel araştırmalar sürüyor.
