Gazlı ve şekerli içecekler, kısa süreli mutluluk vaat eden tatlı baloncuklar gibi görünse de, bilim dünyası bu içeceklerin ruh sağlığıyla karmaşık bir ilişkisinin olabileceğini tartışıyor. Son dönemde yayımlanan klinik ve epidemiyolojik çalışmalar, şekerli içecek tüketimi arttıkça depresyon belirtilerinin de yükseldiğini bildiriyor.
Araştırmalarda özellikle kadınlarda riskin daha belirgin olduğu; daha fazla şekerli içecek tüketen kadınlarda majör depresif bozukluk görülme olasılığının yaklaşık yüzde 15–20 oranında arttığı rapor ediliyor. Erkeklerde ise aynı ilişkinin daha zayıf olduğu veya istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirtiliyor.
🔬 Olası mekanizma: bağırsak–beyin ekseni
Bilim insanları bu ilişkinin tek bir sebebe indirilemeyeceğini, ancak bazı biyolojik halkaların öne çıktığını düşünüyor:
• bağırsak mikrobiyotasında bozulma
• inflamasyon düzeylerinde artış
• kan şekeri dalgalanmaları
• serotonin ve dopamin gibi nörotransmitterlerin etkilenmesi
Bağırsak florasındaki değişimin “ikinci beyin” olarak adlandırılan enterik sinir sistemi üzerinden duygu durumunu etkileyebileceği vurgulanıyor.
📚 Hangi bilimsel yayınlarda tartışılıyor?
Konuyla ilişkili bulgular şu saygın dergilerde yayımlanan çalışmalarla destekleniyor:
• JAMA Network Open: şekerli içecek tüketimi ve depresyon belirtileri arasında ilişki
• American Journal of Clinical Nutrition: şeker yükü yüksek diyet ve ruh sağlığı
• Nutrients dergisinde yayınlanan gözlemsel çalışmaların meta-analizleri
• Gut Microbes dergisinde bağırsak mikrobiyotası ve depresyon ilişkisi
Bu çalışmaların ortak noktası, nedensellikten çok güçlü bir bağlantıyı işaret etmeleri. Yani şekerli içecek depresyona kesin olarak yol açıyor demek için henüz erken, ancak risk işaretleri ciddiye alınacak düzeyde.
⚠️ Ne yapılabilir?
Uzmanların önerileri şöyle sıralanıyor:
• şekerli ve gazlı içecekleri sınırlandırmak
• su ve şekersiz içecekleri tercih etmek
• liften zengin beslenmek
• düzenli uyku ve fiziksel aktiviteyi artırmak
• depresyon belirtilerinde uzman desteğine başvurmak
Ruh sağlığına giden yol, bazen market rafındaki içecek tercihlerimizden de geçebiliyor. Bardakta köpüren şeker, beyinde fırtına çıkarmasın diye temkinli olmakta yarar var 🍃
