Uzmanlara göre işlem genellikle sedasyon altında uygulanıyor ve ayrıntılı değerlendirme olanağı sunuyor. Hangi durumlarda yapılacağı hekim kararıyla belirleniyor.
Endoskopik ultrason, kısaca EUS olarak adlandırılıyor ve endoskopi ile ultrasonun birlikte kullanıldığı gelişmiş bir görüntüleme yöntemi olarak tanımlanıyor. Bu yöntemle yemek borusu, mide, on iki parmak bağırsağı ve safra yolları başta olmak üzere sindirim sisteminin çevresindeki dokular ayrıntılı biçimde incelenebiliyor.
Ucunda yüksek çözünürlüklü ultrason probu bulunan ince ve esnek bir endoskop ile sindirim sistemi içinden görüntüleme yapılıyor. Organlara dışarıdan değil içerden yaklaşılması, geleneksel ultrasona göre daha ayrıntılı bilgi elde edilmesine olanak sağlıyor. Bu nedenle EUS, kitlelerin yayılımını değerlendirme, safra yolu ve sindirim sistemi duvar kalınlaşmalarını inceleme gibi birçok klinik durumda önemli bir tanısal seçenek olabiliyor.
Uzmanlar, işlemin çoğunlukla sakinleştirici ilaçlarla gerçekleştirildiğini belirtiyor. Bu sayede hasta işlem boyunca rahatsızlık hissetmeden, kontrollü bir şekilde izleniyor. İşlemin süresi yapılan değerlendirmeye göre değişmekle birlikte genellikle yarım saat civarında tamamlanıyor. Kısa bir gözlem süresinin ardından hastaların çoğu aynı gün taburcu edilebiliyor.
Açlık ve hazırlık süreci
EUS işlemi öncesinde çoğu merkezde 6–8 saatlik açlık isteniyor. Bunun nedeni, sedasyon ve endoskopi sırasında mide içeriğinin solunum yollarına kaçma riskini azaltmak ve görüntü kalitesini artırmak. Kullanılan ilaçlar, kronik hastalıklar ve kan sulandırıcı tedavilerle ilgili hazırlık planı ise hekim tarafından kişiye özel düzenleniyor.
Biyopsi de yapılabiliyor
Gerekli görülen hastalarda EUS eşliğinde ince iğne biyopsisi alınarak patolojik inceleme yapılabiliyor. Böylece yalnızca görüntüleme değil, tanıyı destekleyen doku analizi de mümkün hale geliyor. Bu uygulamanın mutlaka deneyimli merkezlerde ve uzman hekimlerce yapılması gerektiği vurgulanıyor.
İşlem sonrası kısa süre gözlem
EUS sonrasında boğazda yanma, gaz ve şişkinlik gibi geçici yakınmalar görülebiliyor. Şiddetli karın ağrısı, ateş, kanama veya yoğun kusma durumunda ise sağlık kuruluşuna başvurulması öneriliyor. Sedasyon nedeniyle aynı gün araç kullanılmaması ve hastaya refakat edilmesi isteniyor.
Uzmanlar, EUS’un bir tarama testi değil, doktor değerlendirmesi ile gerekli görülen hastalarda uygulanan bir yöntem olduğunu vurguluyor. İşlemin yapılmasına, zamanlamasına ve kapsamına gastroenteroloji uzmanları karar veriyor.
