Ancak bilim insanları, vitamin D takviyesinin demansı doğrudan önlediğini söylemek için henüz kesin kanıt olmadığını vurguluyor.
Düşük seviyelerle risk birlikte görülüyor
Çok sayıda geniş katılımlı gözlemsel çalışma, kan düzeyi düşük olan kişilerde demans ve Alzheimer görülme oranlarının daha yüksek olduğuna işaret ediyor. Genetik verilerle desteklenen bazı analizlerde de benzer bir ilişki rapor ediliyor. Uzmanlara göre bu bulgular, vitamin D’nin beyin sağlığı ve sinir sistemi üzerinde rol oynayabileceğini düşündürüyor.
Bununla birlikte araştırmacılar, bu ilişkinin neden–sonuç anlamına gelmediğini belirtiyor. D vitamini düşüklüğünün demansa yol açabileceği gibi, demansa giden süreçte fiziksel aktivitenin ve güneşle temasın azalması da D vitamininin düşmesine neden olabilir.
Takviye tartışması sürüyor
Vitamin D takviyesi ile demans gelişimi arasındaki bağlantıyı inceleyen çalışmaların sonuçları tam olarak birbiriyle örtüşmüyor. Bazı çalışmalarda takviye kullanan kişilerde daha düşük demans oranları bildirilirken, bazı klinik araştırmalarda belirgin bir fark görülmedi.
Bu nedenle uzmanlar, “Vitamin D takviyesi demansı önler” ifadesinin bugün için fazla iddialı olduğunu belirtiyor. Yine de D vitamini eksikliği bulunan kişilerde takviye, kemik sağlığı ve genel sağlık açısından önem taşıyor.
Doz ve hedef değer kişiye göre değişmeli
Sağlık otoriteleri, gereksiz ve kontrolsüz yüksek dozlardan uzak durulması gerektiği görüşünde birleşiyor. Vitamin D düzeyiyle ilgili en doğru yaklaşımın:
• kan tahlili ile mevcut seviyeyi öğrenmek
• eksiklik varsa hekim önerisiyle takviye almak
• düzenli takip yaptırmak
olduğu belirtiliyor.
Demansa karşı güçlü kanıtlar nerede?
Uzmanlara göre demans riskini azaltmaya yönelik en güçlü bilimsel kanıtlar şu başlıklarda toplanıyor:
• düzenli fiziksel aktivite
• hipertansiyon, şeker ve kolesterol kontrolü
• sigara içmemek
• iyi işitme sağlığı
• yeterli ve düzenli uyku
• zihinsel ve sosyal olarak aktif kalma
Sonuç
Vitamin D eksikliği ile demans riski arasında anlamlı bir ilişki bulunuyor. Ancak vitamin D takviyesinin demansı kesin olarak önlediğini söylemek için daha fazla ve uzun süreli klinik çalışma gerekiyor. Uzmanlar, takviyenin bireysel ihtiyaçlara göre ve sağlık profesyoneli gözetiminde planlanmasını öneriyor.
