Türkiye’de gençlik, tarihinin en sessiz ve en hareketsiz dönemlerinden birini yaşıyor. Eğitimde olmayan, çalışmayan ve herhangi bir mesleki programda yer almayan gençlerin sayısı her geçen yıl artıyor. TÜİK verilerine göre, 15–29 yaş aralığında yaklaşık 4,7 milyon genç, hayatını ev merkezli, pasif ve üretim dışı bir döngü içinde sürdürüyor.
Psikolog Merve Tuğçe Doğru
Bu gençler ne okulda ne işte. Günleri çoğu zaman evde, ekran karşısında, belirsizlik ve umutsuzluk içinde geçiyor. Uzmanlara göre bu tablo, yalnızca bireysel bir sorun değil; uzun vadede ekonomik, psikolojik ve toplumsal sonuçlar doğurabilecek bir risk alanı.
“Bu bir tembellik değil, kopuş”
AGEM Aile Gelişim Merkezi’nden Psikolog Merve Tuğçe Ertaş, ev genci olgusunun yanlış anlaşıldığını vurguluyor:
“Bu gençler çoğu zaman ‘çalışmak istemiyor’ ya da ‘rahatına düşkün’ diye etiketleniyor. Oysa ev genci olmak bir tercih değil; umudun, yön duygusunun ve aidiyet hissinin kaybolmasıyla oluşan bir kopuş halidir.”
Ertaş’a göre ev gençliği, çocukluk ve ergenlik döneminde başlayan sosyal izolasyonun, başarısızlık korkusunun ve sürekli ertelenen hayallerin bir sonucu.
Evde başlayan sessizlik, gençlikte derinleşiyor
Uzmanlar, ev genci olgusunun bir anda ortaya çıkmadığına dikkat çekiyor. Çocukluk döneminde sosyal hayattan uzak büyüyen, akran ilişkileri zayıf olan, sürekli korunarak yetiştirilen bireylerin gençlikte hayata katılmakta zorlandığı belirtiliyor.
Ev genci profillerinde en sık görülen sorunlar şöyle sıralanıyor:
• Özgüven kaybı
• Gelecek kaygısı
• Sosyal çekilme
• Depresyon ve kaygı belirtileri
• Uzun süreli işsizlik korkusu
Ekonomik kayıp, toplumsal risk
4,7 milyon gencin üretim süreçlerinin dışında kalması, yalnızca bireysel değil, ülke ekonomisi açısından da ciddi bir kayıp anlamına geliyor. Uzmanlara göre bu durum, sosyal destek ihtiyacını artırırken genç işsizliğini kronik hale getiriyor.
Psikolog Ertaş, “Bu gençleri görmezden gelmek, sorunu büyütmekten başka bir işe yaramaz. Ev genci, geleceğin kırılgan yetişkini demektir” uyarısında bulunuyor.
Çözüm: Baskı değil, yol haritası
AGEM’e göre çözüm, gençleri suçlamak ya da zorlamak değil; onları yeniden hayata bağlayacak çok katmanlı bir destek sistemi kurmak.
Uzmanların önerileri şöyle:
• Gençlere yönelik ücretsiz mesleki yönlendirme ve danışmanlık
• Kısa süreli, güvenli ve destekli istihdam modelleri
• Psikolojik destek ve motivasyon programları
• Yerel yönetimler aracılığıyla gençlik merkezlerinin yaygınlaştırılması
• Ailelerin “bekleme” değil “destek olma” rolünü üstlenmesi
Ertaş, “Ev genci bir istatistik değil; görülmek ve yön bulmak isteyen bir insandır” diyerek çağrıda bulunuyor.
