Adenomyozis, rahmin iç tabakasındaki dokunun (endometrium), rahmin kas tabakası (miyometrium) içine yayılmasıyla ortaya çıkıyor. İyi huylu bir hastalık olmasına rağmen günlük yaşamı ciddi şekilde etkileyebiliyor. En sık üreme çağındaki kadınlarda görülüyor ve kimi zaman endometriozis ve miyomlarla birlikte seyredebiliyor.
Kesin nedeni bilinmemekle birlikte hormonal faktörler, daha önce doğum yapmış olmak, rahimle ilgili cerrahiler ve genetik yatkınlık suçlanıyor.
Belirtiler her hastada aynı olmayabilir
Hastaların yaklaşık üçte birinde belirti vermeden seyredebilen adenomyozis, geri kalan hastalarda şu şikayetlere yol açabiliyor:
aşırı ve uzun süren adet kanamaları
şiddetli adet sancısı
adet dışında pelvik ağrı
cinsel ilişki sırasında ağrı
kansızlığa bağlı halsizlik, çarpıntı
gebe kalmada güçlük
gebelikte olumsuz sonuç risklerinde artış
Uzmanlar özellikle gittikçe artan adet sancısı ve yoğun kanama şikayetlerinin göz ardı edilmemesi gerektiğini vurguluyor.
Tanıda ilk basamak vajinal ultrason
Kanada Kadın Doğum Uzmanları Derneği (SOGC) ve güncel uluslararası kılavuzlara göre adenomyozis tanısında:
birinci basamak yöntem vajinal ultrasonografi
seçilmiş olgularda manyetik rezonans (MR) görüntüleme
kullanılıyor. Laparoskopi ve biyopsi çoğu hastada gerekli olmuyor.
👩⚕️ UZMAN GÖRÜŞLERİ
Prof. Dr. Ahmet Kale: “Şiddetli adet sancısı normal kabul edilmemeli”
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Kale, adenomyozisin sıklıkla geç fark edildiğini belirterek şu değerlendirmede bulundu:
“Uzun ve yoğun adet kanaması ile hayatı aksatan adet sancıları ‘normaldir, geçer’ denilerek yıllarca ertelenebiliyor. Oysa bu şikayetler adenomyozisin erken işareti olabilir. Erken başvuru, hem doğru tanıyı hem de daha basit tedavi seçeneklerini mümkün kılar.”
Kale, kansızlık, halsizlik ve çarpıntı gibi belirtilerin de kronik kan kaybına bağlı gelişebileceğini hatırlattı.
Prof. Dr. Ahmet Kale
Op. Dr. Fatmanur Tüysüzoğlu: “Tedavi, kadının yaşı ve çocuk isteğine göre kişiye özel planlanmalı”
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Fatmanur Tüysüzoğlu, adenomyozis tedavisinde tek bir standart yöntem olmadığını belirterek şu bilgileri paylaştı:
“Tedaviyi belirleyen en önemli faktörler hastanın yaşı, şikayetlerinin şiddeti ve çocuk isteğidir. Bazı hastalar sadece ilaçla kontrol altına alınabilirken, bazılarına cerrahi seçenekler planlanır. Ama her durumda amaç, şikayetleri azaltmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.”
Tüysüzoğlu, hormonlu spiral, doğum kontrol hapları ve dienogest içeren ilaçların sık kullanılan seçenekler arasında olduğunu belirtti.
Op. Dr. Fatmanur Tüysüzoğlu
Op. Dr. Sevil Çankaya: “Rahmi koruyan tedavi seçenekleri artık daha fazla”
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Sevil Çankaya ise cerrahi seçenekler konusunda şunları söyledi:
“Eskiden bu hastalıkta rahim alma ameliyatı daha sık gündeme geliyordu. Günümüzde uygun hastalarda rahmi koruyan cerrahi teknikler ve uterus arter embolizasyonu gibi girişimsel yöntemler seçenekler arasında. Ancak her hastada aynı sonuç beklenmemeli, bireyselleştirilmiş karar verilmelidir.”
Çankaya ayrıca HIFU, radyofrekans ve mikrodalga ablasyon gibi ısıya dayalı teknolojilerin seçilmiş olgularda kullanılabildiğini, fakat çocuk sahibi olmamış kadınlarda dikkatli olunması gerektiğini vurguladı.
Op. Dr. Sevil Çankaya
Adenomyozis ve gebelik
Adenomyozis her kadında kısırlığa yol açmıyor, ancak bazı kadınlarda:
gebe kalmayı zorlaştırabiliyor
düşük ve erken doğum riskini artırabiliyor
Yardımcı üreme teknikleri (tüp bebek) öncesi hormonal hazırlığın bazı olgularda başarıyı artırabildiği bildiriliyor.
Ne zaman doktora başvurulmalı?
Şu durumlarda kadın doğum uzmanına başvurulması öneriliyor:
adet kanamaları günlük yaşamı kısıtlıyorsa
sancılar giderek artıyorsa
kansızlık belirtileri oluştuysa
uzun süredir gebelik oluşmuyorsa
Tedavi seçenekleri
ağrı kesiciler
hormonlu spiral (LNG-RİA)
doğum kontrol hapları
dienogest içeren ilaçlar
GnRH analogları
uterus arter embolizasyonu
HIFU, RFA, PMWA gibi girişimsel yöntemler
laparoskopik, robotik veya açık cerrahi
Hangi yöntemin seçileceğine uzman hekim ve hasta birlikte karar veriyor.
Son mesaj
Adenomyozis kanser değildir.
Erken tanı ile yaşam kalitesi belirgin ölçüde artabilir.
Rahmi koruyan seçenekler artık daha fazladır.
Tedavi mutlaka kişiye özel planlanmalıdır.
