Dünya genelinde yapılan son bilimsel değerlendirmelerde, 50 yaşın altındaki bireylerde görülen erken başlangıçlı gastrointestinal (GI) kanserlere ilişkin dikkat çekici artış bildirimleri yer alıyor. Buna kolon, rektum, mide, yemek borusu ve pankreas kanserleri dâhil ediliyor. Uzmanlar, bu eğilimin net nedenlerinin tam olarak açıklanamadığını, ancak birçok faktörün birlikte etkili olabileceğini belirtiyor.
Olası risklerle ilgili öne çıkan başlıklar
• Obezite ve hareketsiz yaşam biçimi
• Sigara ve alkol kullanımı
• İşlenmiş etler, aşırı tuzlu ve şekerli gıdalar
• Ultra işlenmiş yiyeceklerin sık tüketimi
• Helicobacter pylori enfeksiyonu (mide kanseriyle ilişkili olabiliyor)
• İnflamatuvar bağırsak hastalığı (kolorektal kanser için risk oluşturabiliyor)
• BRCA1, BRCA2 gibi gen varyantları ve aile öyküsü
Uzmanlara göre bu faktörler, herkes için aynı derecede risk anlamına gelmiyor. Kişisel riskin; genetik yapı, çevresel koşullar ve yaşam tarzının bileşimiyle belirlendiği ifade ediliyor.
📚 Hangi bilimsel çalışmalar ne söylüyor?
Kesin sonuç bildirmek için daha uzun dönemli araştırmalara ihtiyaç olduğu vurgulanırken, konuya ilişkin bulgular şu yayınlarda ele alındı:
• JAMA ve The Lancet Oncology dergilerinde erken başlangıçlı kolorektal kanser sıklığına dair analizler
• Gut dergisinde genç erişkinlerde bağırsak kanseri eğilimlerine yönelik epidemiyolojik çalışmalar
• Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology yayınlarında genetik yatkınlık ve yaşam tarzı etkileşimi üzerine derlemeler
Bu makalelerde, artış eğiliminin varlığına işaret eden veriler sunulurken, neden-sonuç ilişkisinin tüm ayrıntılarıyla kanıtlanması için daha kapsamlı çalışmalar gerektiği vurgulanıyor.
🧬 Genetik test ve erken başvuru önerileri
Erken yaşta GI kanseri tanısı alan bireylerde genetik değerlendirme ve aile öyküsünün sorgulanması öneriliyor. Uzmanlar, açıklanamayan kilo kaybı, dışkılama alışkanlığında belirgin değişiklik, yutma güçlüğü, uzun süren karın ağrısı veya kansızlık gibi şikayetlerin varlığında gecikmeden bir hekime başvurulmasını önemli görüyor.
🩺 Tedaviler neler olabilir?
Tedaviler; kanser türüne, evresine ve hastanın genetik özelliklerine göre değişebiliyor.
• Cerrahi tedavi
• Kemoterapi
• Radyoterapi
• Uygun hastalarda hedefe yönelik ilaçlar
Üzerinde durulan ortak nokta, erken tanının tedavi şansını artırabilmesi.
⸻
⚠️ Bu haberde yer alan bilgiler tanı ve tedavi önerisi niteliği taşımaz. Bireysel riskler ve şikayetler için bir sağlık profesyoneline başvurulması gereklidir.