Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Asuman İnan, HIV/AIDS tedavisinde gelinen son noktayı anlattı. Yeni nesil ilaçlarla birlikte HIV enfeksiyonunun artık kontrol altına alınabildiğini vurgulayan İnan, “Güncel tedaviler sayesinde hastaların yaşam kalitesi belirgin biçimde yükseldi” dedi.
Doç. Dr. Asuman İnan
AIDS Nedir, HIV ile Farkı Ne?
AIDS, Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromudur. Nedeni **HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü)**dür.
HIV, bağışıklık sistemini hedef alarak zamanla zayıflatır. Ancak günümüzde erken teşhis ve düzenli tedaviyle AIDS evresine ilerlemesi büyük ölçüde önlenebilmektedir.
Doç. Dr. Asuman İnan bu noktada önemli bir ayrımın altını çiziyor:
“Virüs bulaşan her kişi AIDS olmaz. Günümüzde HIV enfeksiyonu, diyabet ya da tansiyon gibi kronik ama yönetilebilir bir hastalık hâline gelmiştir.”
HIV Nasıl Bulaşır, Nasıl Bulaşmaz?
HIV yalnızca belirli yollarla bulaşır:
• Korunmasız cinsel ilişki
• Kan yoluyla temas
• Ortak enjektör kullanımı
• Anneden bebeğe geçiş
🚫 Tokalaşma, sarılma, aynı ortamda bulunma, öpüşme, ter, aynı tuvaleti kullanma ya da sivrisinek ısırığıyla HIV bulaşmaz.
Belirtiler Sessiz İlerleyebilir
HIV enfeksiyonu uzun süre belirti vermeden seyredebilir.
Erken dönemde ateş, halsizlik ve boğaz ağrısı gibi hafif belirtiler görülebilir. Tedavi edilmediğinde bağışıklık sistemi giderek zayıflar ve ciddi enfeksiyonlara zemin hazırlar.
En Güncel Tedaviler: HIV’de Yeni Dönem
1. Tek Tablet Tedaviler
Günümüzde birçok hasta günde tek tablet ile tedavi edilebilmektedir.
Bu yaklaşım, tedaviye uyumu artırırken günlük yaşamı da önemli ölçüde kolaylaştırmaktadır.
2. Uzun Etkili Enjeksiyonlar
HIV tedavisindeki en dikkat çekici yeniliklerden biri uzun etkili enjeksiyonlardır:
• Ayda bir, iki ayda bir hatta 6 ayda bir uygulanabilen tedaviler
• Günlük ilaç alma zorunluluğunu büyük ölçüde ortadan kaldırmaktadır
Doç. Dr. İnan bu tedaviler için,
“Özellikle ilaç uyumunda zorlanan hastalar için çığır açıcı bir gelişme” değerlendirmesini yaptı.
3. Antiretroviral Tedavi (ART) ile Virüs Baskılanıyor
Modern antiretroviral ilaçlarla birlikte:
• Virüs yükü saptanamayacak düzeylere inebiliyor
• Bağışıklık sistemi korunuyor
• Bulaştırıcılık yok denecek kadar azalıyor
Düzenli tedavi alan bireyler normal yaşam süresine ulaşabiliyor.
Koruyucu Tedavi (PrEP) ile HIV Bulaşı Önlenebiliyor
HIV negatif bireylerde kullanılan PrEP (koruyucu tedavi) sayesinde:
• HIV bulaş riski büyük ölçüde azalıyor
• Yeni nesil uzun etkili enjeksiyonlar, korunmada da umut vadediyor
Teşhis Kolay, Erken Tanı Hayat Kurtarıyor
HIV tanısı kan testiyle konuluyor.
Uzmanlar, şüpheli bir temas sonrası gecikmeden test yaptırmanın hem bireysel hem de toplumsal sağlık açısından hayati önem taşıdığına dikkat çekiyor.
Topluma Mesaj: Korku Yerine Bilgi
Doç. Dr. Asuman İnan, HIV/AIDS’in bir korku ya da damgalama konusu olmadığını özellikle vurguladı:
“Doğru bilgi, erken test ve düzenli tedaviyle HIV kontrol altına alınabilir. Dışlamak değil, bilinçlenmek gerekiyor.”